Yếu tố cơ bản và Thuộc tính của Dublin Core

I. Các yêu tố cơ bản của Dublin Core

            Dublin Core gồm có 15 yếu tố, trong từng trường hợp cụ thể các yếu tố của chuẩn siêu dữ liệu Dublin Core đều không nhất thiết bắt buộc phải có đầy đủ và có thể lặp.

Các yếu tố cơ bản của Dublin Core đều mang thuộc tính lựa chọn có thể lặp. Mỗi yếu tố cũng có một giới hạn như hạn định, thuộc tính nhằm diễn giải chính xác ý nghĩa của các yếu tố.

    1. Nội dung

+ Nhan đề (Title): Tên của nguồn thông tin thường do tác giả hoặc nhà xuất bản đặt cho tài liệu.

+ Đề mục (Subject): Chủ đề của nguồn thông tin và được thể hiện bằng từ vựng có kiểm soát gồm tiêu đề đề mục, số phân loại,...

+ Mô tả (Description): Phần thể hiện nội dung của nguồn thông tin bao gồm cả phần tóm tắt của tư liệu văn bản hoặc nội dung của tư liệu nghe nhìn

+ Loại hình (Type): Hình thức vật chứa nội dung tư liệu

+ Nguồn gốc (Source): Nguồn gốc mà tư liệu được tạo thành, yếu tố này có thể bao gồm

+ Liên kết (Relation): Một định danh cho nguồn thứ hai và những mối quan hệ của nó với tư liệu hiện hành. Yếu tố này thể hiện những kết nối giữa những nguồn tư liệu có liên quan.

+ Nơi chứa (Coverage): Những đặc tính về không gian và/hoặc thời gian của tư liệu. Không gian nơi chứa chỉ ra một vùng sử dụng địa danh hoặc toạ độ. Đặc tính thời gian trong yếu tố này chỉ ra khoảng thời gian mà tư liệu đề cập tới và thường sử dụng tên thời kỳ như thời kỳ Đồ đá.

    2. Sở hữu trí tuệ

            + Tác giả (Creator): Người hoặc cơ quan chịu tránh nhiệm chính về nội dung trí tuệ của nguồn thông tin

            + Tác giả phụ (Contributor): Cá nhân hay tổ chức có những đóng góp về mặt trí tuệ cho tư liệu ngòai là tác giả chính.

            + Xuất bản (Publisher): Cơ quan, tổ chức chịu trách nhiệm tạo lập, xuất bản nguồn thông tin trong định dạng thực.

            + Bản quyền (Rights): Thông tin về tình trạng bản quyền, kết nối tới thông tin về tình trạng bản quyền hoặc dịch vụ cung cấp thông tin bản quyền cho tư liệu.

    3. Thuyết minh

            + Ngày tháng (Date): ngày tháng có liên quan đến việc tạo lập, xuất bản hay công bố tư liệu.

            + Mô tả vật lý (Format): Định dạng vật lý và kích thước của tư liệu như kích cỡ, thời lượng,.. Định dạng cũng còn được dùng để chỉ rõ phần mềm và phần cứng cần thiết để sử dụng tư liệu.

            + Định danh tư liệu (Identifier): Là một dãy ký tự hoặc số nhằm thể hiện tính đơn nhất của tư liệu như: URLs và URNs, ISBN, ISSN,...

siêu dữ liệu về nguồn thông tin thứ hai nhằm khai thác tư liệu hiện hành.

            + Ngôn ngữ (Language): Ngôn ngữ của nội dung tư liệu, được thành lập theo quy tắc RFC 1766.

II. Các yêu tố mở rộng

            Thực tế sử dụng Dublin Core cho thấy mỗi yếu tố cơ bản còn gộp chứa trong nó một vài thành tố phụ nhằm diễn đạt chi tiết hơn nội dung chính yếu tố đó. Các thành tố phụ được coi là yếu tố mở rộng và được thể hiện thông qua những khung mã hóa cụ thể.

Ví dụ: Khi thể hiện nội dung một tài liệu, người ta cung cấp một số cách tiếp cận như qua ký hiệu phân loại, tiêu đề đề mục, từ khóa.

III. Thuộc tính của Dublin Core

Mỗi một phần tử (yếu tố mô tả) của Dublin Core được xác định bởi 10 thuộc tính. Theo tiêu chuẩn mô tả yếu tố dữ liệu điện tử ISO/IEC 11179 các thuộc tính gồm:

            - Name (Tên): Tên xác định thống nhất gắn cho yếu tố mô tả

            - Identifier (Định danh): Tên xác định thống nhất gắn cho yếu tố mô tả

            - Version (Phiên bản): Phiên bản của yếu tố mô tả

            - Registration Authority (Thẩm quyền đăng ký): Thực thể có thẩm quyền đăng ký các phần tử mô tả

            - Language (Ngôn ngữ): Ngôn ngữ yếu tố mô tả được sử dụng

            - Definition (Định nghĩa): Trình bày rõ ràng khái niệm và bản chất của phần tử

            - Obligation (Bắt buộc): Chỉ ra khả năng có hay không thường xuyên xuất hiện phần tử.

            - Datatype (Kiểu dữ kiệu): Chỉ ra loại dữ liệu trình bày giá trị của phần tử

            - Maximum Occurrence (Tần xuất xuất hiện tối đa): Chỉ ra những tần xuất lặp lại của phần tử

            - Comment (Chú thích): Lưu ý về ứng dụng của phần tử

Nguồn: Sưu tầm

Có thể bạn quan tâm:

• Thông tư 18/2014/TT-BVHTTDL về hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ của thư viện
• Mẫu sổ quản lý sử dụng thư viện - thiết bị
• Luật thư viện 2019
• Hướng dẫn phân biệt và cách đóng dấu treo, dấu giáp lai, dấu nổi đúng theo Nghị định 30/2020
• Khung phân loại thư viện Quốc hội Mỹ - LCC
• Ứng dụng công nghệ RFID trong quản lý thư viện
• Chuẩn mô tả dữ liệu thư mục ISBD
• Ứng dụng khổ mẫu MARC21 trong việc lưu trữ và trao đổi thông tin thư viện
• Khung phân loại thập phân Dewey – DDC
• Khung phân loại thập phân bách khoa - UDC
• Dublin Core là gì? Ý nghĩa của Dublin Core trong Thư viện số