BIỂU MẪU-TÀI LIỆU
Ứng dụng công nghệ IoT trong thư viện thông minh
CÔNG NGHỆ MẠNG LƯỚI VẠN VẬT KẾT NỐI INTERNET VÀ ỨNG DỤNG TRONG THƯ VIỆN THÔNG MINH
Mạng lưới vạn vật kết nối Internet (Internet of Things – IoT) đang cho thấy những tiềm năng ưu việt của nó trong việc xây dựng nền tảng cho rất nhiều ứng dụng thông minh, trong đó có các hệ thống thư viện thế hệ mới. Nhờ có các ứng dụng của IoT, rất nhiều quy trình công việc sẽ được thay đổi theo hướng tự động hoá nhiều hơn, nâng cao khả năng hoạt động và vận hành của hệ thống, chăm sóc và phục vụ người dùng một cách tốt nhất có thể.
1. Mạng lưới vạn vật kết nối Internet là gì?
Theo Global Standards Initiative thì các ứng dụng của IoT (internet of things) là hạ tầng cơ sở toàn cầu phục vụ cho xã hội thông tin, hỗ trợ các dịch vụ (điện toán) chuyên sâu thông qua các vật thể (cả thực lẫn ảo) được kết nối với nhau nhờ vào công nghệ thông tin và truyền thông hiện hữu được tích hợp. Với mục đích ấy, một “vật” là một thứ trong thế giới thực (vật thực) hoặc thế giới thông tin (vật ảo), mà vật đó có thể được nhận dạng và được tích hợp vào một mạng lưới truyền thông.
Hình 1: Mô tả tương tác của IoT
Có thể hiểu một cách đơn giản ứng dụng IoT là tất cả các thiết bị có thể
kết nối với nhau. Việc kết nối có thể thực hiện qua mạng không dây (Wifi), mạng
viễn thông băng rộng (3G, 4G, 5G), Bluetooth, ZigBee, hồng ngoại…
Nổi bật hơn cả là khả năng liên lạc và
hiểu nhau giữa tất cả các thiết bị nằm trong hệ thống IoT. Để làm được điều đó,
các đối tượng cần được trang bị khả năng nhận dạng một cách chính xác.
Hình 2: Một số ứng dụng tiêu biểu của IoT
2. Các ứng dụng của IoT tiêu biểu nhất trong thư viện thông minh
2.1. Hỗ trợ truy cập vào thư viện và các nguồn tài nguyên
Các thư viện thông minh, thông qua ứng dụng di động, có thể cung
cấp thẻ thư viện ảo cho người dùng. Điều này cho phép họ truy cập và sử dụng
các nguồn tài nguyên.
2.2. Quản lý các bộ sưu tập
Bộ sưu tập sẽ có các mã định danh RFID
trên mỗi mục cho phép biểu diễn ảo của chúng được xác định bằng máy tính và đầu
đọc RFID.
Thông qua việc tích hợp các mã định danh RFID vào thẻ thành viên, việc lưu hành
các tài nguyên và bộ sưu tập được diễn ra hợp lý và tiện lợi hơn.
Ứng dụng của IoT (internet of things) có thể cho người dùng biết về những cuốn sách quá hạn và họ nợ thư viện bao nhiêu tiền, giúp họ trả lại những cuốn sách quá hạn và trả tiền phạt trực tuyến mà không cần phải xếp hàng ở quầy phục vụ của thư viện. Kệ sách thông minh có thể quảng bá nội dung dựa trên hồ sơ mượn của khách hàng và lịch sử tìm kiếm trên Internet. Công nghệ IoT cũng sẽ giúp quản lý kho tài liệu tốt hơn vì nó có thể dễ dàng xác định vị trí tài liệu đang bị đặt sai chỗ [4].
2.3. Hỗ trợ các dịch vụ tham quan ảo trong thư viện
Kiến thức thông tin hoặc định hướng thông tin sẽ được cung cấp cho những người dùng mới đểgiúp họ hiểu thêm về tài nguyên và dịch vụ của thư viện. IoT có thể giúp các thư viện trong việc cung cấp chuyến tham quan ảo tự hướng dẫn. Điều này có thể thực hiện được nhờ việc thiết lập cảm biến như các thiết bị không dây ở các phần khác nhau của thư viện. Khi người dùng truy cập vào một phần cụ thể, điện thoại di động của họ sẽ phát video hoặc âm thanh giải thích thêm về phần đó và cách người ta có thể nhận được lợi ích tối đa từ nó. Công nghệ IoT thậm chí có thể cung cấp trải nghiệm phong phú về các bộ sưu tập đặc biệt như bản thảo bằng cách cung cấp phiên bản số của nó trên điện thoại di động của người dùng khi quyền truy cập vật lý vào các tài liệu đó bị hạn chế. Có thể nói, các ứng dụng của IoT (internet of things) là một nền tảng hiệu quả trong quá trình thực hiện số hóa tài liệu trong thư viện
2.4. Cung cấp các dịch vụ khuyến nghị
Công nghệ IoT có thể sử dụng dữ liệu của người dùng để đưa ra các đề xuất
phù hợp cho họ. Để làm được điều này, công nghệ IoT sẽ thu thập và phân tích dữ liệu thời
gian thực, dựa trên lịch sử mượn trả của họ. Khi một nhà nghiên cứu tìm kiếm
các tài liệu có liên quan đến chủ đề nghiên cứu của mình, IoT có thể đề xuất
các tài liệu khác mà có thể họ sẽ quan tâm. Khi người dùng đang ghé thăm hoặc ở
gần thư viện, IoT có thể thông báo cho người dùng về những người mới đến trong
khu vực đọc sách hoặc tương tác của họ. Ngoài ra, IoT còn thông tin về sự sẵn
có của tài liệu mà người dùng đã mượn hoặc đã tìm kiếm trong lần trước đó.
2.5. Hỗ trợ các dịch vụ dựa trên vị trí
IoT sẽ giúp các thư viện cung cấp các dịch vụ dựa trên vị trí
thông qua các ứng dụng di động có hỗ trợ. Với khả năng định vị của mình, IoT có
thể giúp người dùng đọc tiếp những tài liệu đọc trong lần trước hoặc đề xuất
các tiêu đề thú vị có sẵn về chủ đề và trạng thái của những tài liệu đã kiểm
tra.
Ngoài ra, ứng dụng của IoT (internet of things) cũng cho phép các thư viện cung cấp trạng thái sẵn có của phòng đọc, phòng thảo luận, máy in, máy quét, máy tính... bằng cách hiển thị giờ cao điểm và giờ cao điểm sử dụng của họ trên trang web của thư viện hoặc người dùng có thể kiểm tra bằng ứng dụng di động thư viện của họ.
2.6. Hỗ trợ quản lý các thiết bị trong thư viện
IoT có thể giúp các thư viện và người dùng của họ quản lý tốt hơn các thiết bị có sẵn và từ đó tiết kiệm chi phí năng lượng. IoT có thể hỗ trợ việc mở rộng quyền kiểm soát thiết bị không chỉ cho người làm thư viện mà còn cho cả người dùng. Ví dụ như, một người dùng sau khi vào thư viện, có thể sử dụng tủ hoặc tìm bàn đọc tài liệu bằng điện thoại di động hỗ trợ IoT, sau đó họ có thể điều chỉnh ánh sáng, điều hoà không khí, wifi… Tương tác trên không gian ảo cũng có thể cung cấp tình trạng của các thiết bị giúp cho việc bảo trì chúng tốt hơn. Chẳng hạn như, ứng dụng của IoT (internet of things) có thể thông báo cho người làm thư viện về các máy in sắp hết mực hoặc bóng đèn nào đó đang có vấn đề.
Nguồn: Thư viện quốc gia Việt Nam
